Leven vanuit het hart
‘Voor mij is er alleen het reizen langs wegen met het Hart
langs elke weg die maar een Hart heeft.
En de enige uitdaging die de moeite loont is,
hem over zijn hele lengte te bereizen.
En daar reis ik, kijkend, ademloos kijkend…’
Als je Heartfulness hoort, denk je wellicht onwillekeurig aan mindfulness. Het woord heartfulness is dan ook pas ontstaan nadat mindfulness op het toneel kwam. Toen ik in 2006 een domeinnaam zocht voor mijn website, ik had net de opleiding Mindfulness trainer achter de rug, vond Google nauwelijks resultaten voor het woord ‘heartfulness’. Slechts enkele resultaten, vermoedelijk van Aziatische sites…? Geen enkele boek over heartfulness. Maar in die tijd wel al enkele tientallen over mindfulness… Ik vond het nogal vreemd dat niemand daar aan gedacht had… En omdat ik graag in mijn praktijk wilde werken als psychotherapeut met meditatie en mindfulness, vanuit het hart, was mijn domeinnaam heartfulness.be een feit.
Mindfulness: het cultiveren van bewustzijn van het huidige moment
Mindfulness laat zich niet zo maar letterlijk vertalen. “Vol zijn van de mind!” Het is net het omgekeerde wat mindfulness doet! Je niet richten op je mind. Mind moet je dan ook begrijpen in de zin van “aandacht“. Mindfulness, een concept met wortels in de oude boeddhistische filosofie, beschrijft de psychologische staat van intens aandachtig zijn, zonder oordeel, van wat je op dat moment voelt en waarneemt. Het gaat om aanwezig zijn, actief betrokken zijn bij het hier en nu, in plaats van geobsedeerd te zijn door het verleden of je zorgen te maken of te denken over toekomstige problemen.
Dit lijkt misschien een vrij eenvoudig principe om te begrijpen, maar in de praktijk kan het bereiken van echte mindfulness een uitdaging zijn. Dat getuige toch de ervaring van tal van deelnemers die ik ondertussen al in meer dan 100 trainingen heb mogen ontmoeten. In een wereld waarin multitasking wordt geprezen, waarin ons brain uren vertoeft voor beeldschermen en constant geprikkeld en over verwerkt wordt, en waarin afleiding een constante is, zijn we vaker wel dan niet verzonken in gedachten, in plaats van volledig betrokken te zijn bij wat we doen.
Mindfulness houdt in dat we onze focus verleggen naar het huidige moment, de neiging van onze geest om af te dwalen onder controle krijgen en ontwaken tot de belichaamde ervaring van het leven. In essentie is het een vorm van meditatie: een manier om bewustzijn te cultiveren en stress te verminderen. Door mindfulness te beoefenen, kun je leren om het leven vollediger te leven, effectiever te betrekken , stress te verminderen en meer te genieten.
Stel je voor dat je geniet van een wandelmeditatie. Het gaat niet alleen om het bewegen van je voeten dat je nu met aandacht volgt in plaats van wat je elke minuut van de dag doet: wandelen op de automatische piloot. Het gaat om het voelen van de wind op je huid, het horen van de vogels die fluiten, je bewust zijn van het ritmische patroon van je ademhaling en het zien van de wolken die levendige tinten in de lucht schilderen. Dat is in essentie een moment van mindfulness.
Heartfulness: het pad van volheid van het hart
Heartfulness heeft wortels in veel oude filosofieën en tradities, met name die van oosterse spiritualiteit en Mindfulness. De term ‘Heartfulness’ is echter populairder geworden en breder begrepen door het gebruik ervan in moderne psychologie en persoonlijke groeicontexten. Het wordt beschouwd als een belangrijk aspect van emotionele intelligentie en wordt veel beoefend in cognitieve gedragstherapieën.
Terwijl Mindfulness ons vraagt om met volle aandacht (mind) aanwezig te zijn, vraagt Heartfulness om volledig verbinding te maken met het hart. Om het hart te ervaren vanuit al zijn dimensies: fysiek, emotioneel, de wijsheid van het hart en de energetische kwaliteiten van het hart.
Fundamenteel houdt de praktijk van Heartfulness in dat je het hart volledig onderzoekt. Je hebt een fysiek hart, een emotioneel hart, een mentaal hart en een energetisch hart. Vanuit deze holistische visie exploreer je het hart en ga je het ritme veranderen, de Universele liefde ontdekken, de wijsheid opzoeken en de kracht van hartenergie ontwikkelen. De essentie van deze methodologie ligt in het openstellen voor en luisteren naar je hart aan de hand van meditaties. Maar het vraagt heel wat andere noodzakelijke technieken om het, voor de meeste mensen gesloten hart, te bevrijden van het harnas zodat het in zijn pure aard kan stralen. Dat is een hele levensweg en allerlei technieken zullen hierbij helpen. .
“Mindfulness neemt je mee naar het rijk van het heden. Heartfulness leidt je naar het koninkrijk van het hart”
Centering, de wijsheid van het wiel
Heartfulness, zoals deze door mij, in Levensstroom, gegeven wordt, vertrekt dan ook vanuit de filosofie van Centering®, de wijsheid van het wiel. Centering is gebaseerd op een eeuwenoude holistische kijk naar de mens en zijn omgeving: ‘the medicine wheel’ en de enorme fascinatie en klassieke wijsheid van en voor het menselijk lichaam. In dat wiel plaats ik in het centrum het hart… Vanuit de wijsheid van dit wiel ga je op een specifieke manier kijken naar je hart, steeds circulair. Met andere woorden niet meer oorzakelijk-gevolg, wit-zwart, laag-hoog. Niet: ik beleef dit in mijn hart, en dat is de oorzaak. Alles is met elkaar verbonden dus emoties van het hart hebben zijn uitwerking in het lichaam, in het mentale, in je energie systeem.
Het wiel is ondersteunend, voedend, gelijk en alles is met elkaar verbonden. Niets kan echt los van mekaar bekeken worden. Door inzicht te krijgen in hoe dit wiel werkt, welke processen er zich kunnen voordoen, door haar dynamieken te leren kennen, kom je dichter en dichter bij je essentie, wie jij bent, met welke doelen je hier bent geboren en welke kwaliteiten je hebt.
Meer inzicht in het wiel, hoe het werkt,… lees je in wat is Centering?
Het hart op vier verschillende niveaus
Heartfulness werkt met vier verschillende niveaus: persoonlijk, relationeel, aarde en universeel niveau. Elk niveau kan je voorstellen als een cirkel, een wiel. Elk persoon (het persoonlijke niveau) is verweven in een relationeel verband (het relationele niveau welk beïnvloed wordt door onze partner, kinderen, ouders, werkcollega’s, gemeente, groeperingen, land…). Dit relationeel veld speelt zich af op aardeniveau en wordt er ook door beïnvloed. Ook omgekeerd wordt de aarde beïnvloed door elk individu en de relationele velden. Dit alles is dan weer onderhevig aan het universeel niveau… Al deze niveaus zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en het is duidelijk dat ze ook elkaar continu beïnvloeden.
Heartfulness is de weg van het hart, de weg van verbinding:
- Er is het hart op het persoonlijk wiel. Hier bekijken we het hart op en maken de verbinding tussen het fysiek, mentaal, emotioneel en energetisch lichaam die onderling verbonden zijn en elkaar continu beïnvloeden. Dit betekent dat als er iets emotioneel aan de hand is, je direct een invloed krijgt op je fysiek lichaam, je gedachten en je energetische lichaam, maar ook omgekeerd.
- Met je hart maak je ook verbinding met anderen (partner, teamleden, kinderen, collega’s, vrienden, etc.). We zijn op zoek naar echt contact met de ander: vanuit hartsniveau (met partner, kinderen, ouders), vanuit bekken niveau (seksualiteit, tantra) en vanuit wezensniveau (met vrienden, collega’s, gelijkgestemden,…). En ook hier werken we met de vier richtingen: we hebben invloed op elkaar vanuit het fysiek hart, het mentaal hart, het emotioneel hart en het energetisch hart…
- De natuur en het milieu, de aarde vaart er wel bij als de mens de aarde zou beleven vanuit het hart. Op dit niveau wordt er verbinding gemaakt met de omgeving, de maatschappij, de natuur,… Ook in de vier richtingen…
- We kunnen ons ook verbinden met de grotere universele wetten, die nochtans al eeuwenoud zijn en uitgangspunt in de yoga filosofie, maar waar we nog zo weinig van afweten. (Waarom is het zo dat nu alles op gelijk welk niveau, de economie, banken, regeringen, het Midden-Oosten onderhevig is aan grote veranderingen? Zou het zomaar ‘toeval’ zijn?). Maar de wetenschappelijke wereld vindt meer en meer connectie tussen microkosmos en makrokosmos en het leven van de mens…
De rol van meditatie in mindfulness en heartfulness
Meditatie speelt een essentiële rol in zowel Mindfulness als Heartfulness. Hoewel het nastreven van beide paden een gemeenschappelijk instrument deelt – meditatie – verschilt de manier waarop deze praktijk wordt uitgevoerd tussen de twee.
Mindfulness meditatie is in de kern een oefening die gericht is op het cultiveren van een verhoogde staat van aandachtigheid in het huidige moment. Het doel is om de zaken te erkennen en te accepteren zoals ze zijn zonder oordeel. Meditatie is hier een hulpmiddel dat je helpt bij het trainen van je geest om gedachten, sensaties en emoties te observeren terwijl ze opkomen, zodat ze voorbij kunnen gaan zonder erin verstrikt te raken. Je leert getuige te worden en de voorbijgaande aard van je ervaringen te zien. Dit bevordert mentale helderheid en emotionele kalmte.
Heartfulness meditatie daarentegen concentreert zich op het hart en bevordert een diepe verbinding met het innerlijke zelf. Zoals de naam al doet vermoeden, legt Heartfulness de nadruk op gevoel boven observatie. Hoewel het ook gebruik maakt van de strategie van Mindfulness meditatie om rustig te zitten en naar binnen te focussen, is de bedoeling van Heartfulness meditatie om oprechte kwaliteiten zoals mededogen, compassie, empathie en liefde voor jezelf en anderen te bevorderen. Het gaat om het ervaren van de wijsheid van het hart en het bevorderen van een gevoel van harmonie en vrede.
In een notendop, zowel Mindfulness als Heartfulness meditatie voeden een algeheel gevoel van welzijn. Wanneer ze samen worden beoefend, versterken deze praktijken elkaar. Terwijl Mindfulness je geaard houdt in het heden, helpt Heartfulness je om verbinding te maken met je diepere emoties, met het energetisch hart, een diepe wijsheid, leegte en stilte, Zijn in Liefde. Het beoefenen van Heartfulness voedt een holistische ontwikkeling van geest en hart, welke zich uit in vier richtingen, en dit wel op vier niveaus.
Wens je meer te weten over de de verschillende workshops op elk van de niveaus? Lees dan de volgende blog artikelen:
- Het persoonlijk hart: 4 verschillende modules
- Het hart in relatie met de ander: 4 verschillende modules
- Het hart en het non-duaal veld