Geschiedenis
De karakterstructuren zoals we ze nu kennen, hebben hun wortels in de psychoanalyse. Freud ontwikkelde een typologie die bestond uit een aantal ziektebeelden uit de leer van de Psychoanalyse.
Wilhelm Reich toonde aan dat een karakter niet alleen psychisch is, maar ook van lichamelijke aard. Reich stelde vast dat er een verbinding is tussen de lichaamsbouw van iemand en zijn karakter.
Het is echter Alexander Lowen die deze karakterologie verder uitgebouwd en verstaanbaar heeft gemaakt voor het breder publiek. Hij ging uit van het begrip Bio-energie: levenskracht of levensenenergie. Als deze levensenergie vrij door het lichaam stroomt, zorgt het voor harmonie en welzijn. Maar het wordt beperkt als een opgroeiend kind zich tegen de onsympathieke buitenwereld, of tegen zijn eigen niet aanvaardbare emoties en/of gevoelens moet beschermen. Als een kind bv. gestraft wordt omdat het zijn woede of zijn willetje uit, zal het letterlijk zijn gevoel gaan onderdrukken of er onder houden, door zijn spieren aan te spannen. Als een kind angstig is omdat één van de ouders luid begint te schreeuwen tegen hem, zal deze angst zich zetten bv. in de buikspieren die worden aangespannen door de schrik. Na vele herhalingen wordt dit onderdrukkingsproces uiteindelijk een deel van de lichaamsstructuur. Dit wordt ook wel spierpantsering genoemd.
Met lichaamsgerichte therapie kunnen oude, onderdrukte emoties en gevoelens die bevroren zijn in het lichaam, ontdooien en terug keren in het bewustzijn.
Een andere belangrijke navolger was John Pierrakos. Pierrakos stond aan de basis van de Core Energetica. Core Energetica neemt de gezonde, creatieve en spirituele kern van elk mens als uitgangspunt. De kern van waaruit levensenergie, liefde en plezier stromen, die impulsen geeft tot groei en ontwikkeling. Het opnieuw ontsluiten van deze kern samen met het verwerven van inzicht in hoe patronen de kern kunnen afsluiten, is het doel van de Core Energetische methode. Leven vanuit je authentieke kern is een universeel verlangen van mensen: zijn wie je bent, ten volle leven, vervulling vinden, dromen waarmaken, intens liefhebben.
 |
 |
 |
| Wilhelm Reich | Alexander Lowen | John Pierrakos |
Overzicht van de basis karakterstructuren
Maar welke zijn nu die karakterstructuren?
Deze zijn ingedeeld in vijf basistypes. Oorsprong van deze indeling ligt in 1933 toen Reich zijn boek Charakteranalyse publiceerde waarin hij voortborduurde op het gedachtengoed van Freud. In dit boek beschreef hij dat de meeste psychische conflicten verpakt zitten in lichamelijke verkrampingen. Kort samen gevat komt het er op neer dat je aan iemands fysieke houding zijn levensverhaal kunt aflezen. Later wisten zijn leerlingen Alexander Lowen en John Pierrakos die karakters verder uit te bouwen en voor het grote publiek toegankelijker te maken. Lowen bundelde het geheel samen tot een praktisch en werkbaar systeem en noemde het de vijf karakterstructuren. De meeste lichaamsgerichte therapeuten werken met de typologie van de karakterstructuren. In sommige literatuur wordt er ook nog een onderscheid gemaakt in een 6de type: de symbiotische karakterstructuur.
| Psychoanalytische benaming | Alternatieve positieve benaming | Alternatieve negatieve benaming |
|---|---|---|
| Schizoïde karakterstructuur |
Creatieve structuur | Afwezige structuur |
| Orale karakterstructuur |
Beminnaars structuur | Onverzadigbare structuur |
| Symbiotische karakterstructuur |
Symbiotische structuur | Vervloeiende structuur |
| Masochistische karakterstructuur |
Verdragersstructuur | Opofferende structuur |
| Rigide karakterstructuur |
Prestatiegerichte structuur | Afstandelijke structuur |
| Psychopathische karakterstructuur |
Uitdager / verdedigersstructuur | Wantrouwige structuur |
Voor je op ontdekking gaat naar jezelf
Voordat je je in de karakterstructuren gaat verdiepen even nog een paar opmerkingen. Je beantwoordt zomaar niet aan één bepaalde karakterstructuur. De ervaring leert eerder dat er sprake is van een mengeling van vijf karakterstructuren. Meestal zijn er één of twee dominante structuren en één of meerdere substructuren. Om hierin een helder beeld voor jezelf te krijgen kan de test je duidelijk zicht geven.
Bij het lezen kan ook de indruk gewekt worden dat een karakterstructuur alleen noodzakelijk is om te overleven. Maar het is ook een uitdrukkingsvorm waarmee iemand zich in het leven manifesteert. Daarom zal in de resultaten van de test eerst en vooral aanmoedigend gekeken worden naar de mogelijkheden van elk masker.
Let niet op de afschuwelijke benamingen van deze karakterstructuren, ze stammen af van de klassieke psychoanalyse. Vandaar de zware terminologie. Ze wijzen niet op gestoord gedrag. Ze zijn absoluut niet bedoeld voor mensen met psychische aandoeningen, maar voor mensen zoals jij en ik: die met zelfontwikkeling bezig zijn. De karakterstructuur is dus een term die gebruikt wordt om bepaalde fysieke en psychologische menstypen te beschrijven. Mensen met gelijksoortige jeugdervaringen en ouder/kindrelaties vertonen lichamelijke overeenkomsten en een gelijkend psychisch patroon. Veel van je huidige (on)hebbelijkheden vinden dus hun oorsprong in je structuur.
Hoewel ze tegenwoordig veel gebruikt worden bij zelfontwikkelings-processen moet je toch uitkijken.
Iemand aanduiden met bijvoorbeeld 'psychopaat' kan als een veroordeling of een bevestiging worden beschouwd. Waardoor het gevaar ontstaat dat iemand het kan gaan voelen als iets definitiefs, waardoor de mogelijkheid tot zelfontwikkeling juist afneemt.
Sommige mensen hebben dan ook de indruk dat je in vakjes wordt gezet. Je krijgt een stempel op je en hoort daar nu eenmaal bij. Karakterstructuren is meer dan dat. Het is een geheel van gedragingen die gedurende je leven van invloed zijn geweest als kind en die je nu als volwassene als overlevingsmechanisme gebruikt. Als volwassene kan je hier uit komen maar dien je wel inzicht te krijgen in de verschillende "systemen".
Bovendien leggen deze karaktertypen vooral de nadruk op wat 'vastzit', niet op wat 'stroomt'. Door deze eenzijdige benadering kan iemand weer terugvallen in zijn 'vastzitten'. Daarom worden deze lelijke benamingen zo veel mogelijk vermeden. Er wordt eerst en vooral gekeken hoe het is als iemands leven stroomt en daarna pas wanneer en hoe iemand zijn levensstroom af gaat snijden. En natuurlijk ook wat iemand moet doen om zijn leven weer te laten stromen...
Maar hoe ontstaan karakterstructuren eigenlijk?